Đấu thầu là hình thức nhằm tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước và triển khai các dự án sao cho đạt hiệu quả một cách tốt nhất. Song, thời gian qua, việc đấu thầu tại một số cơ quan, địa phương khiến dư luận hoài nghi về sự công khai, minh bạch khi số tiền tiết kiệm được sau đấu thầu chẳng đáng là bao. Công ty Điện lực Sơn La là một đơn vị có những gói thầu như thế.
Nói như vậy là bởi khi rà soát ngẫu nhiên 19 gói thầu trong giai đoạn 2020 – 2021 tại công ty Điện lực Sơn La, tổng số tiền dự toán là 71.551.038.280 đồng, tổng giá trúng thầu là 70.621.526.445 đồng, tiền tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước chỉ 929.511.835 đồng, tỉ lệ tiết kiệm chỉ 1,30%.
Việc tính tỉ lệ tiết kiệm nêu trên dựa trên những con số giá dự toán, giá trị trúng thầu được công khai trên hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia cũng như các văn bản quyết định có dấu đỏ của đơn vị phê duyệt.
Liên quan đến thực trạng trên, luật sư Dương Văn Phúc (công ty Luật TNHH MTV FDVN) nhận định: “Theo quy định tại luật Đấu thầu và các văn bản có liên quan, không có quy định nào bắt buộc tỉ lệ tiết kiệm phải nằm trong một hạn mức nhất định, thậm chí tỉ lệ tiết kiệm bằng 0 thì cũng không vi phạm bởi pháp luật không điều chỉnh. Theo nguyên tắc xác định giá thấp nhất đối với các trường hợp đấu thầu áp dụng phương pháp giá thấp nhất, thì đương nhiên nhà thầu nào đưa ra giá thấp nhất trong số các nhà thầu đủ điều kiện sẽ được lựa chọn.
Tuy nhiên, hiện tượng có quá nhiều gói thầu có tỉ lệ tiết kiệm rất thấp, một số gói thầu có tỉ lệ bằng 0 hay một số nhà thầu “quen mặt” với bên mời thầu rất có khả năng có các dấu hiệu vi phạm pháp luật, đặc biệt là trong quá trình mời thầu và lựa chọn nhà thầu. Việc đấu thầu có tỉ lệ tiết kiệm thấp sẽ gây thất thoát rất lớn cho ngân sách nhà nước”.
Còn theo luật sư Mai Quốc Việt (đoàn Luật sư TP.Đà Nẵng): “Hiện tượng có quá nhiều gói thầu có tỉ lệ tiết kiệm rất thấp, rất có khả năng có các dấu hiệu vi phạm pháp luật, đặc biệt là trong quá trình mời thầu và lựa chọn nhà thầu.
Nếu việc đấu thầu được tổ chức một cách khách quan, minh bạch, đúng quy định của pháp luật nhưng tỉ lệ tiết kiệm thấp thì không sao. Tuy nhiên, nếu việc tiết kiệm thấp, hiệu quả kinh tế không cao do phát sinh từ việc vi phạm trong hoạt động đấu thầu thì đây là hành động cần đáng lên án và phải bị xử lý nặng.
Những gói thầu do công ty Điện lực Sơn La làm chủ đầu tư đang bộc lộ nhiều điểm bất thường về tính hiệu quả trong việc đảm bảo tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước; sự cạnh tranh công bằng giữa các nhà thầu.
Thêm nữa, qua rà soát, phóng viên còn nhận thấy có nhiều gói thầu mà trang thiết bị được mua sắm có giá thành cao hơn nhiều so với thị trường, chênh lệch giá hàng tỷ đồng.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin trong bài viết tiếp theo.