Theo báo cáo mới từ BCG và Liên minh CEO Lãnh đạo Khí hậu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới:
- Lượng phát thải toàn cầu hiện đang tăng lên 1,5% mỗi năm
- Chỉ có 1/3 lượng phát thải toàn cầu được bao phủ bởi mục tiêu trung hòa ròng quốc gia cho đến năm 2050
- Ít hơn 20% trong số 1000 công ty lớn nhất thế giới đã đặt mục tiêu dựa trên khoa học cho 1,5°C
- Gần một nửa các công nghệ then chốt không có khả năng kinh tế trong tương lai gần
BOSTON, Ngày 8 tháng 11 năm 2023 — Lượng phát thải toàn cầu đang tiếp tục tăng lên 1,5% mỗi năm cần phải giảm 7% hàng năm cho đến năm 2030 để giới hạn sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5°C, như thỏa thuận của các nước ký kết Hiệp định Paris năm 2015. Mức giảm phát thải quy mô toàn cầu như vậy chưa từng có tiền lệ, vượt xa tỷ lệ giảm phát thải toàn cầu trong thời gian đóng cửa do đại dịch Covid-19. Tiến bộ đã đạt được ở một số lĩnh vực, nhưng vẫn còn khoảng cách đáng kể trong các cam kết và chính sách quốc gia, hành động khí hậu của doanh nghiệp, việc mở rộng công nghệ xanh, và nguồn tài trợ.
Những phát hiện này được trình bày trong báo cáo trắng mang tên “Tình trạng hành động về khí hậu: Cần điều chỉnh lớn từ +1,5% sang -7% phát thải hàng năm” do Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Liên minh CEO Lãnh đạo Khí hậu và Boston Consulting Group (BCG) công bố ngày hôm nay. Liên minh CEO Lãnh đạo Khí hậu bao gồm hơn 125 CEO đến từ 25 quốc gia và 12 ngành công nghiệp. Ấn phẩm nhấn mạnh tình trạng lo ngại về khí hậu của hành tinh chúng ta, và sự cấp thiết phải có hành động ngay lập tức để đối phó với sự nóng lên toàn cầu.
“Những phát hiện trong báo cáo này là lời cảnh tỉnh cho thế giới, khẳng định rằng tình trạng hiện tại không còn là lựa chọn,” ông Rich Lesser, Chủ tịch toàn cầu của Boston Consulting Group và Cố vấn trưởng của Liên minh CEO Lãnh đạo Khí hậu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho biết. “Liên minh nhận thức rõ vai trò quan trọng chúng tôi đóng góp trong việc thúc đẩy sự thay đổi toàn diện. Chính phủ, doanh nghiệp và các bên liên quan khác phải hành động đồng bộ để đạt được những mục tiêu khí hậu tham vọng của chúng ta. Đó là trách nhiệm chung của chúng ta để xây dựng tương lai bền vững và xanh hơn cho các thế hệ tương lai, và chúng tôi kiên quyết thực hiện sứ mệnh đó.”
Cam kết và hành động của quốc gia và doanh nghiệp vẫn còn rất hạn chế
Tính đến giữa năm 2023, tỷ lệ phát thải toàn cầu được bao phủ bởi mục tiêu trung hòa ròng quốc gia đã vượt 80% – tăng đáng kể so với gần như bằng không vài năm trước. Tuy nhiên, chỉ có 1/3 lượng phát thải toàn cầu được bao phủ bởi mục tiêu trung hòa ròng cho đến năm 2050 – thời hạn cơ bản cần thiết để duy trì mức giới hạn 1,5°C. Khoảng cách ngắn hạn còn đáng kể hơn, với chỉ 20% lượng phát thải cũng được bao phủ bởi Đóng góp quốc gia xác định gần như phù hợp với mục tiêu 1,5°C. Các nước phát thải lớn nhất, chiếm một nửa khoảng cách đạt mục tiêu 1,5°C, cần có cam kết và hành động mạnh mẽ hơn.
Về phía doanh nghiệp, tiến trình trong những năm gần đây đã đáng kể. Tổng số công ty đặt mục tiêu 1,5°C dựa trên khoa học tăng hơn 6 lần từ cuối năm 2020 đến tháng 8 năm 2023. Tuy nhiên, ít hơn 20% trong số 1000 công ty lớn nhất thế giới đã đặt loại mục tiêu này, và gần 40% vẫn chưa có cam kết trung hòa ròng.
Khoảng cách công nghệ và tài trợ lớn
Hầu hết công nghệ xanh cần thiết để đạt mục tiêu trung hòa ròng đã tồn tại, nhưng những công nghệ hiện có hoặc sẽ sớm có tính cạnh tranh về chi phí chỉ bao phủ khoảng 55% lượng phát thải toàn cầu. Các công nghệ “giảm phát thải sâu”, chẳng hạn như hydro, bắt và lưu trữ carbon (CCUS) và bắt giữ trực tiếp carbon từ không khí, vẫn còn ở giai đoạn đầu phát triển và mở rộng quá chậm. Để bắt kịp tiến độ, đổi mới và mở rộng công nghiệp cần tăng tốc gần như chưa từng có tiền lệ.
Tài trợ khí hậu vẫn còn khoảng cách lớn hơn 2 nghìn tỷ USD vào năm 2022, với khoảng trống đáng kể ở công nghệ sơ khai và hạ tầng: năng lượng sinh học, hydro, nhiên liệu hàng không bền vững, CCUS và lưu trữ pin chỉ nhận được khoảng 2% quỹ giảm phát thải toàn cầu năm 2022. Khoảng cách tài trợ ở các nước thu nhập thấp gấp đôi so với các nước thu nhập cao, do nguồn vốn khả dụng thấp hơn và mức độ rủi ro nhận thức cao hơn.
Cần điều chỉnh lớn
Báo cáo đưa ra một số ưu tiên ngắn hạn quan trọng nhằm duy trì mục tiêu 1,5°C:
- Khơi thông cam kết và hành động quốc gia mạnh mẽ và nhanh chóng hơn
- Áp dụng giá carbon và thuế biên giới, hỗ trợ hành động bảo tồn thiên nhiên, nông nghiệp và lương thực
- Loại bỏ rào cản chuyển đổi, chẳng hạn như thời gian cấp phép, rủi ro chuỗi cung ứng và khoảng trống kỹ năng
- Chuyển hướng tập trung của doanh nghiệp